„Przyjaciółki” – 15 lat od premiery. Zapraszamy na spotkanie z okazji 28. Dnia Judaizmu, w dniu 24 lutego 2025r.

„Dzień Judaizmu jest wyrazem troski o dobro Kościoła, o Jego żywotność, o wiarę Jego członków,
ale także wspólnego z Żydami doświadczenia, że Bóg jest jeden, jest bliski i dobry dla człowieka,
a Lud Izraela nigdy nie został przez Niego odrzucony. Jest to wydarzenie do świętowania nie w jednym mieście do tego wyznaczonym, ani tylko w ten jeden dzień, lecz znakiem koniecznym dla całego Kościoła w każdym miejscu i czasie. W tym dniu trzeba także pamiętać o Zagładzie, która była próbą unicestwienia Narodu Wybranego”.(abp Grzegorz Ryś -przewodniczący Rady ds. Dialogu Religijnego i Komitetu ds. Dialogu z Judaizmem)

Tegoroczne obchody Dnia Judaizmu w kościele katolickim przebiegały pod hasłem „Obwieścicie wyzwolenie w kraju dla wszystkich jego mieszkańców” (Kp25,10a). Ich inauguracja miał miejsce 16-17 stycznia b.r. we Wrocławiu. Nasz słupecki Dzień Judaizmu odbędzie się w dniu 24 lutego b.r., na który zapraszamy wraz z Parafią św. Wawrzyńca w Słupcy i Zespołem Szkół Ekonomicznych
w Słupcy. W tym roku obchodzimy 80.rocznicę wyzwolenia b. niemieckiego nazistowskiego Obozu Koncentracyjnego i Zagłady Auschwitz-Birkenau . Był to największy ośrodek zagłady w czasie II wojny światowej, w którym Niemcy do listopada 1944r. zamordowali ponad milion Żydów, dziesiątki tysięcy Romów, Polaków oraz radzieckich jeńców wojennych. Od 2005 roku decyzją Organizacji Narodów Zjednoczonych dzień wyzwolenia obozu 27 stycznia, jest obchodzony na całym świecie jako Międzynarodowy Dzień Pamięci o Ofiarach Holocaustu. W tym roku pamiętamy także w sposób szczególny o społeczności żydowskiej zamieszkującej Słupcę od 2 płowy XIX w. do tragicznego w skutkach dnia z 17 na 18 lipca 1940r .Osiemdziesiąt pięć lat temu niemieccy okupanci zgromadzili wszystkich słupeckich Żydów na Rynku , których zmuszono do popuszcenai swoich domów, po wielogodzinnym czekaniu na rynku ,nad ranem ... pieszo, wozami zostali wywiezieni do Rzgowa , Świątnik, Zastruża. Rodziny Danki Rozentalówny, Dawida Lajzera, Runii Lissak i wiele, wiele innych z ponad tysięcznej społeczności żydowskiej, dla których Słupca była domem rozpoczęło drogą ku ŚMIERCI. Większość z nich (ocalało niewielu) zamordowana została w obozach zagłady, miejscach kaźni i gettach. Niech będą w naszej pamięci.
Spotkanie rozpocznie się o godz. 10.00 przy budynku d. synagogi (ul. Bóźnicza) ,do której chodzili modlić się mieszkańcy Słupcy obrządku mojżeszowego do 1939r. Podczas wspólnej modlitwy poprowadzonej przez Ks. Maciej Sławinowskiego i młodzież z ZSE w Słupcy wybrzmi wołanie o dar pokoju na świecie,
w Izraelu ,Palestynie i w Ukrainie, gdzie od 3 lat toczy się nieprzerwanie wojna; modlitwą ogarniemy naszych starszych braci w wierze spoczywających na słupeckim kirkucie (zniszczonym przez hitlerowców w 1942r.) i tych wszystkich Słupczan pomordowanych w obozach zagłady, gettach i miejscach kaźni. Po odczytaniu fragmentu Pieśni Miriam z Księgi Wyjścia ok..10.30 przejdziemy( do budynku MDK w Słupcy,) gdzie w sali kina ok.10.50 odbędzie się pokaz dokumentu fabularyzowanego” Przyjaciółki”. Ten film, którego premiera miała miejsce 15 lat temu, w dniu 19 lutego 2010r. powstał po obejrzeniu wystawy „Przyjaciółki” w Muzeum Regionalnym w Słupcy w 2000 roku. Nosi też taki sam tytuł. Zarówno muzealna wystawa jak i film były możliwe do zrealizowania dzięki Grażynie Harmacińskiej -Nyczce (1926-2017), która opowiedziała o swojej przyjaciółce z czasów II światowej udostępniając niezwykłą korespondencję: listy pisane przez Dankę Rozentalównę do niej
z getta zbiorczego w Rzgowie, a potem z Izbicy n. Wieprzem w latach 1940-1942.
Wanda Różycka - Zborowska w roku 2003 napisała scenariusz ,wyreżyserowała film, w którym na nowo niejako opowiedziała historię przyjaźni dwóch słupeckich przyjaciółek. Obraz ten stał się ważnym narzędziem edukacyjnym w opowiadaniu o Zagładzie i wspólnej blisko100- letniej koegzystencji społeczności żydowskiej i polskiej w Słupcy. W jednym z ostatnich listów z Izbicy n. Wieprzem Danka Rozentalówna pisze do Grażyny Harmacińskiej:
Najdroższa Przyjaciółko! Tchnęło ku mnie od Twego listu pozdrowienia z tamtych stron. Powiało ku mnie zapachem tamtych pól.(...)Kocham Cię za ten list , za tę odrobinę pociechy
i ukojenia, które mi przysłałaś.(...)Pozdrów ode mnie wszystkich, ale to dosłownie wszystkich. Pozdrów Słupcę.”
Wraz ze swoimi rodzicami: Surą z d. Głowińską i Hanochem (Henrykiem) Rozentalem, młodszą o cztery lata siostrą Hanką i kuzynką Eugenią stała tego pamiętnego wieczoru 17/18 lipca 1940 roku na słupeckim rynku przerażona wraz z innymi żydowskimi mieszkańcami Słupcy. Później napisze w liście do Grażyny znamienne słowa: ...nikt nie widział , nikt nie słyszał i nie ma już Żydów w Słupcy.”
Kto nie pamięta historii skazany jest na jej ponowne przeżycie” (George Santayana)
Zapraszam serdecznie do obejrzenia tego wyjątkowego filmu i do udziału w spotkaniu z okazji
28.Dnia Judaizmu. Po projekcji filmu ( około godz.12.15) tradycyjnie skosztujemy dania z kuchni żydowskiej przygotowanego przez panią Anie Rajzner i jej utalentowaną kulinarnie młodzież z Ekonomika.
Dziękuje Dyrekcji MDK w Słupcy za współpracę podczas organizacji tegorocznego wydarzenia.

Beata Czerniak
Muzeum Regionalne w Słupcy
www.facebook.com/slupca

.....................................................................................................................

„Przyjaciółki” 2010r.
dokument fabularyzowany, czas projekcji 60 minut

Producent: Studio Filmowe Satchwell Warszawa, współpraca koprodukcyjna: Muzeum Regionalne
w Słupcy, scenariusz i reżyseria: Wanda Różycka-Zborowska, zdjęcia; Krystian Matysek,
muzyka: Michał Kulenty, scenografia i kostiumy: Barbara Rzemyk, asystent operatora: Jacek Niewadzi, dźwięk: Arkadiusz Namysłowski, montaż: Mateusz Rogala, kierownik produkcji: Wanda Kubrakiewicz, konsultacja historyczna: Beata Czerniak
W filmie z udziałem Grażyny Harmacińskiej -Nyczki wystąpili: Zosia Kulenty (Warszawa),Iza Marszałek Maria Czerniak ,Maciej Stawowy i Michał Stawowy(Słupca)

Film współfinansowany przez Samorząd miasta Słupcy i Powiatu Słupeckiego, Muzeum Regionalne
w Słupcy oraz Regionalny Fundusz Filmowy w Poznaniu .